Gustaw - Konrad Holoubek nie Ĺźyje
06 marca 2008 roku, zmarł wybitny aktor filmowy i teatralny, wykładowca Akademii Teatralnej w Warszawie, poseł i senator – Gustaw Holoubek. Miał 85 lat.
Wybitny aktor teatralny i filmowy, reżyser, urodził się 21 kwietnia 1923 w Krakowie. Nazywany był "aktorem intelektualnym", zdystansowanym. Pisano o nim, że "należy do owej rasy aktorów, którzy zawsze grają tylko siebie, a których nigdy nie ma się dosyć". Pamiętny Gustaw-Konrad w „Dziadach” Kazimierza Dejmka, Don Pedro Velasquez w „Rękopisie znalezionym w Saragossie” i Mirek w „Pożegnaniach” Wojciecha Hassa, Napoleon w „Marysi i Napoleonie” Leonarda Buczkowskiego – to tylko kilka z imponującej kolekcji filmowych i teatralnych ról Holoubka. Uznawany za jednego z najlepszych polskich aktorów, autorytet i wieloletni profesor warszawskiej Akademii Teatralnej. Pisano o nim: "aktor intelektualny, zdystansowany, należy do owej rasy aktorów, którzy zawsze grają tylko siebie, a których nigdy nie ma się dosyć". Brał udział w kampanii wrześniowej, trafił na rok do obozu jenieckiego. Okupację spędził w Krakowie, tam też skończył aktorskie studia. jego teatralnym debiutem był Charys w "Odysie u Feaków" w Starym Teatrze. Grał w teatrach krakowskich, katowickich, warszawskich. Występował m.in. w "Hamlecie" Szekspira, "Diable i Panu Bogu" Sartre'a, "Królu Edypie" Sofoklesa, "Rzeźni" i "Pieszo" Mrożka, "Operetce" Gombrowicza. "Wielka Improwizacja" w wykonaniu Gustawa Holoubka (30.01.1968) W filmie zadebiutował rolą Feliksa Dzierżyńskiego w "Żołnierzu zwycięstwa" w 1953 r. Zagrał w ponad 50 filmach. Były wśród nich m.in. „Pętla”, „Sanatorium pod Klepsydrą”, „Prawo i pięść”, „Klub profesora Tutki”, „Lawa”. Ostatnio zagrał jedną z głównych ról w filmie Sławomira Kryńskiego "Listy miłosne". W 1958 roku Holoubek przeniósł się do Warszawy. Kulminacją dekady lat 60. był Gustaw-Konrad w Dejmkowskich "Dziadach" w Teatrze Narodowym(1967) Mówiono: Holoubek urodził się, żeby wypowiedzieć Wielką Improwizację. Już na okupacyjnych kompletach i później, w krakowskiej szkole teatralnej u Osterwy, czuł, "że ten tekst jest jego tekstem". Był nie tylko aktorem grającym rolę, występował w imieniu widowni, mówił za nią.
To zdjęcie z afisza tej sztuki stało się bezpośrednią przyczyną wydarzeń Marca 1968. Ostatnie przedstawienie zdjętych przez cenzurę "Dziadów" 31 stycznia 1968 przekształciło się w patriotyczną manifestację. - Widzowie reagowali, jakby rozpruto worek więzionych dotąd uczuć - wspominał Holoubek. Okupujący miesiąc później Uniwersytet Warszawski studenci domagali się m.in. przywrócenia spektaklu. Bezskutecznie. Protesty rozbito, a wielu ich uczestników relegowano z uczelni i wcielano do wojska. Po zdjęciu spektaklu z afisza i zdymisjonowaniu Dejmka przez władze PRL, Holoubek razem z innymi aktorami opuścił Narodowy. Holoubek był i jest przedstawicielem wymierającego na naszych oczach gatunku polskiego inteligenta - pisał publicysta Janusz Majcherek. - Inteligenta, który w tym konkretnym przypadku jest wielkim aktorem, ale ani przez chwilę nie rezygnuje z - nie waham się powiedzieć - inteligenckiej misji, jaka nierzadko, zwłaszcza w niesprzyjających okolicznościach politycznych, wiązała się także z uwikłaniami i kompromisami - przekonuje. Holoubek podporządkował aktorstwo sposobowi bycia, uwikłał je w rzeczywistość polityczną, w inteligenckie racje i wybory, narzucił swoją osobowość, przyzwyczaił publiczność do tego, że jest kimś więcej niż aktorem - napisał we wstępie do albumu jubileuszowego Gustawa Holoubka. Uchodził za niekwestionowany autorytet zawodowy i moralny. W latach 1972-1980 był prezesem Zarządu Głównego SPATiF-u. W 1976 i 1980 uzyskiwał mandat posła na Sejm PRL, którego zrzekł się w 1982 po wprowadzeniu stanu wojennego. W latach 1989-1991 był senatorem I kadencji wybranym z ramienia Komitetu Obywatelskiego, następnie Unii Demokratycznej. Od 1992 do 1993 zasiadał w Radzie ds. Kultury przy Prezydencie RP Lechu Wałęsie. Odznaczony m.in. dwukrotnie Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Był wieloletnim wykładowcą warszawskiej Akademii Teatralnej, od 1994 roku członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1996 roku - dyrektorem artystycznym Teatru Ateneum.
|
