ĹWIÄCENIA DIAKONĂW WPROWADZENIE TEOLOGICZNE I PASTORALNE
I. ZNACZENIE ŚWIĘCEŃ
173. Już od czasów apostolskich przez nałożenie rąk odbywają się święcenia diakonów, aby dzięki łasce sakramentalnej mogli skutecznie pełnić swoje posługiwanie. Święty stan diakonatu od zarania okresu apostolskiego cieszy się w Kościele katolickim wielkim szacunkiem 24.
174. "Zadaniem diakona, stosownie do tego, co mu wyznaczy kompetentna władza, jest uroczyste udzielanie chrztu, przechowywanie i rozdzielanie Eucharystii, asystowanie i błogosławienie w imieniu Kościoła związkom małżeńskim, udzielanie Wiatyku umierającym, czytanie wiernym Pisma świętego, nauczanie i napominanie ludu, przewodniczenie nabożeństwu i modlitwie wiernych, sprawowanie sakramentaliów, przewodniczenie obrzędowi żałobnemu i pogrzebowemu. Poświęcając się powinnościom miłości i posługi, diakon winien mieć w pamięci upomnienie św. Polikarpa: "Miłosierni, gorliwi, postępujący drogą prawdy tego Pana, który stał się sługą wszystkich"" 25.
175. Mający przyjąć święcenia diakonatu, z wyjątkiem tych, którzy przez śluby zostali włączeni do kleryckiego instytutu życia konsekrowanego, powinni zostać przez biskupa wcześniej przyjęci do grona kandydatów 26.
176. Przez święcenia diakonatu dokonuje się wprowadzenie do stanu duchownego oraz inkardynacja do określonej diecezji lub do prałatury personalnej.
177. Przez dobrowolną i wyrażoną wobec zgromadzonego Kościoła wolę podjęcia celibatu kandydaci do diakonatu w nowy sposób poświęcają się Chrystusowi. Do okazania tego publicznie zobowiązani są także ci, którzy złożyli ślub dozgonnej czystości w instytucie życia konsekrowanego.
178. W liturgii święceń zostaje powierzone diakonom posłannictwo Kościoła, który wielbi Boga oraz błaga Chrystusa, a przez Niego - Ojca - o zbawienie całego świata. Stąd też diakoni sprawują Liturgię Godzin za cały lud Boży, a nawet za wszystkich ludzi.
II. OBOWIĄZKI I POSŁUGI
179. Wszyscy wierni diecezji powinni się modlić za kandydatów do diakonatu, zwłaszcza w mszalnej modlitwie powszechnej i w prośbach nieszporów.
Ponieważ diakoni "zostają wyświęceni do posługiwania biskupowi" 27, na ich święcenia powinni być zaproszeni duchowni i inni wierni, aby jak najliczniej uczestniczyli w liturgii. Należy zaprosić na święcenia zwłaszcza wszystkich diakonów.
180. Szafarzem święceń jest biskup. Jeden ze współpracowników biskupa, odpowiedzialnych za formację kandydatów, podczas sprawowania święceń prosi w imieniu Kościoła o udzielenie sakramentu i odpowiada na pytanie dotyczące godności kandydatów.
W sprawowaniu święceń biorą też udział diakoni, którzy nakładają wyświęconym przysługujące im szaty liturgiczne. Jeśli nie ma diakonów, mogą tę czynność wykonać inni usługujący. Diakoni lub przynajmniej niektórzy z nich pozdrawiają pocałunkiem nowo wyświęconych braci na znak ich przyjęcia do diakonatu.
III. SPRAWOWANIE ŚWIĘCEŃ
181. Wypada, aby Kościół lokalny, w którym mają pełnić posługę święceni diakoni, był przygotowany do liturgii święceń.
Kandydaci powinni się przygotować do święceń przez modlitwę w skupieniu, odprawiając przynajmniej pięciodniowe rekolekcje.
182. Święcenia winny się odbywać w kościele katedralnym albo w kościołach tych wspólnot, z których pochodzi jeden lub wielu kandydatów, albo też w jakimś innym znaczniejszym kościele. Jeżeli kandydaci do diakonatu należą do jakiejś wspólnoty zakonnej, święcenia mogą się odbyć w kościele tej wspólnoty, w której potem będą wykonywali swoją posługę.
183. Ponieważ diakonat jest jeden, wypada, aby także w sprawowaniu święceń nie było żadnej różnicy z racji stanu kandydatów. Zależnie od okoliczności można jednak dopuścić odrębny obrzęd dla kandydatów żonatych i nieżonatych.
184. Święcenia winny się odbywać z jak najliczniejszym udziałem wiernych w niedzielę lub święto, chyba że racje duszpasterskie przemawiają za wyborem innego dnia. Wyklucza się jednak Triduum Paschalne, Środę Popielcową, cały Wielki Tydzień oraz Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych.
185. Święcenia odbywają się podczas Mszy świętej, po zakończeniu Liturgii słowa, a przed Liturgią eucharystyczną. Można zastosować formularz Mszy obrzędowej "Przy udzielaniu święceń", z wyjątkiem uroczystości, niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Wielkanocy oraz dni w ciągu oktawy Wielkanocy. W tych dniach sprawuje się Mszę z dnia, z własnymi czytaniami.
Jeśli jednak, w innych dniach, nie sprawuje się Mszy obrzędowej, jedno z czytań można wziąć spośród tekstów zaproponowanych dla Mszy obrzędowej.
Opuszcza się modlitwę powszechną, ponieważ jej miejsce zajmuje Litania błagalna.
186. Po Ewangelii Kościół lokalny prosi biskupa, aby wyświęcił kandydatów. Na pytanie zadane przez biskupa upoważniony do tego prezbiter publicznie oznajmia, że nie istnieją wątpliwości w odniesieniu do kandydatów. Kandydaci wobec biskupa i wszystkich wiernych wyrażają gotowość do pełnienia swej posługi zgodnie z wolą Chrystusa i Kościoła oraz pod przewodnictwem biskupa. Modlitwą litanii wszyscy błagają o łaskę Bożą dla kandydatów.
187. Przez nałożenie rąk biskupa i modlitwę święceń zostaje kandydatom udzielony dar Ducha Świętego do pełnienia posługi diakonów. Następujące słowa należą do istoty święceń i dlatego są wymagane do ważności aktu: "Prosimy Cię, Panie, ześlij na nich Ducha Świętego, aby ich umocnił siedmiorakim darem Twojej łaski do wiernego pełnienia dzieła posługi".
188. Bezpośrednio po modlitwie święceń wyświęceni nakładają stułę w sposób właściwy diakonom oraz dalmatykę, będące zewnętrznym znakiem posługi, którą odtąd będą pełnić w liturgii.
Przekazanie księgi Ewangelii oznacza spoczywający na diakonach obowiązek głoszenia Ewangelii w czynnościach liturgicznych, a także wiarę Kościoła, która winna być przepowiadana słowem i czynem.
Pocałunek biskupa jest jakby pieczęcią potwierdzającą przyjęcie przezeń diakonów do służby. Także diakoni pocałunkiem pozdrawiają wyświęconych, przyjmując ich do wspólnej posługi w stanie diakonatu.
189. W Liturgii eucharystycznej wyświęceni po raz pierwszy wykonują swoją posługę: asystują biskupowi, przygotowują ołtarz, rozdzielają wiernym Komunię świętą, a zwłaszcza podają kielich, wygłaszają zachęty.
IV. PRZEDMIOTY I CZYNNOŚCI, KTÓRE NALEŻY PRZYGOTOWAĆ
190. Oprócz tego, co jest konieczne do sprawowania Mszy pod przewodnictwem biskupa, należy przygotować:
a) Pontyfikał z tekstami obrzędów święceń;
b) stuły i dalmatyki dla poszczególnych kandydatów.
191. Święcenia z zasady winny się odbywać przy katedrze; jeśli jednak z racji uczestnictwa wiernych jest to konieczne, krzesło dla biskupa należy przygotować przed ołtarzem lub w innym bardziej stosownym miejscu.
Krzesła dla kandydatów do święceń należy tak przygotować, aby wierni dobrze widzieli czynności liturgiczne.
192. Biskup i koncelebrujący prezbiterzy ubierają szaty liturgiczne, jakie im przysługują podczas sprawowania Mszy świętej.
Kandydaci do święceń otrzymują humerał, albę i pasek.
Kolor szat winien odpowiadać sprawowanej Mszy świętej; może też być biały. Można również użyć szat świątecznych lub bardziej okazałych.
ROZDZIAŁ IV
POŁĄCZONE OBRZĘDY ŚWIĘCEŃ DIAKONÓW I PREZBITERÓW
WPROWADZENIE TEOLOGICZNE I PASTORALNE
I. SPRAWOWANIE ŚWIĘCEŃ DIAKONÓW I PREZBITERÓW
248. Wypada, aby Kościół lokalny, w którym mają pełnić posługę święceni diakoni i prezbiterzy, był przygotowany do liturgii święceń.
Kandydaci powinni się przygotować do święceń przez modlitwę w skupieniu, odprawiając przynajmniej pięciodniowe rekolekcje.
249. Święcenia winny się odbywać w kościele katedralnym albo w kościołach tych wspólnot, z których pochodzi jeden lub wielu kandydatów, lub też w jakimś znaczniejszym kościele.
Jeżeli kandydaci do prezbiteratu należą do jakiejś wspólnoty zakonnej, święcenia mogą się odbyć w kościele tej wspólnoty, w której potem będą wykonywali swoją posługę.
250. Święcenia winny się odbywać z jak najliczniejszym udziałem wiernych, w niedzielę lub święto, chyba że racje duszpasterskie przemawiają za wyborem innego dnia. Wyklucza się jednak Triduum Paschalne, Środę Popielcową, cały Wielki Tydzień oraz Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych.
251. Święcenia odbywają się podczas Mszy świętej, po zakończeniu Liturgii słowa a przed Liturgią eucharystyczną.
Można zastosować formularz Mszy obrzędowej "Przy udzielaniu święceń", z wyjątkiem uroczystości, niedziel Adwentu, Wielkiego Postu i Wielkanocy oraz dni w ciągu oktawy Wielkanocy. W tych dniach sprawuje się Mszę z dnia, z własnymi czytaniami.
Jeśli jednak, w innych dniach nie sprawuje się Mszy obrzędowej, jedno z czytań można wziąć spośród tekstów zaproponowanych dla Mszy obrzędowej.
Opuszcza się modlitwę powszechną, ponieważ jej miejsce zajmuje Litania błagalna.
252. Po Ewangelii Kościół lokalny prosi biskupa, aby wyświęcił kandydatów. Na pytanie zadane przez biskupa upoważniony do tego prezbiter publicznie oznajmia, że nie istnieją wątpliwości w odniesieniu do kandydatów. Kandydaci wobec biskupa i wszystkich wiernych wyrażają gotowość do pełnienia swej posługi zgodnie z wolą Chrystusa i Kościoła oraz pod przewodnictwem biskupa. Modlitwą litanii wszyscy błagają o łaskę Bożą dla kandydatów.
253. Przez nałożenie rąk biskupa i modlitwę święceń zostaje kandydatom na diakonów udzielony dar Ducha Świętego do pełnienia posługi diakonów. Następujące słowa należą do istoty święceń i dlatego są wymagane do ważności aktu: "Prosimy Cię, Panie, ześlij na nich Ducha Świętego, aby ich umocnił siedmiorakim darem Twojej łaski do wiernego pełnienia dzieła posługi".
Bezpośrednio po modlitwie święceń wyświęceni nakładają stułę na sposób właściwy diakonom oraz dalmatykę, będące zewnętrznym znakiem posługi, którą odtąd będą pełnić w liturgii.
Przekazanie księgi Ewangelii oznacza spoczywający na diakonach obowiązek głoszenia Ewangelii w czynnościach liturgicznych, a także wiarę Kościoła, która winna być przepowiadana słowem i czynem.
254. Po nowej modlitwie wszystkich następują święcenia prezbiterów.
Przez nałożenie rąk biskupa i modlitwę święceń zostaje udzielony kandydatom dar Ducha Świętego do wykonywania urzędu posługiwania prezbiterów. Następujące słowa należą do istoty święceń i dlatego są wymagane do ważności aktu: "Prosimy Cię, Ojcze wszechmogący, daj tym swoim sługom godność prezbiteratu; odnów w ich sercach Ducha świętości, niech wiernie pełnią przyjęty od Ciebie, Boże, urząd posługiwania kapłańskiego drugiego stopnia i przykładem swojego życia pociągają innych do poprawy obyczajów".
Razem z biskupem prezbiterzy kładą ręce na kandydatów, aby wyrazić ich przyjęcie do prezbiterium.
Bezpośrednio po modlitwie święceń wyświęceni nakładają stułę prezbiterów i ornat, będące zewnętrznym znakiem posługi, którą odtąd będą pełnić w liturgii.
Posługę tę wyjaśniają dokładniej jeszcze inne znaki: namaszczenie rąk oznacza szczególne uczestnictwo prezbiterów w kapłaństwie Chrystusa; wręczenie im chleba i wina wskazuje na ich posługę przewodniczenia w sprawowaniu Eucharystii oraz na obowiązek naśladowania Chrystusa Ukrzyżowanego.
255. Pocałunek biskupa jest jakby pieczęcią potwierdzającą przyjęcie przezeń prezbiterów i diakonów jako jego nowych współpracowników i wprowadzenie ich w posługiwanie. Jeśli to możliwe, wszyscy lub przynajmniej niektórzy prezbiterzy pocałunkiem pozdrawiają wyświęconych prezbiterów, diakoni zaś - nowo wyświęconych diakonów - na znak ich przyjęcia do swojego stanu.
256. W Liturgii eucharystycznej wyświęceni prezbiterzy po raz pierwszy wykonują swoją posługę, koncelebrując z biskupem oraz innymi członkami prezbiterium. Prezbiterzy nowo wyświęceni zajmują pierwsze miejsca.
Diakoni zaś asystują biskupowi. Jeden z nich przygotowuje ołtarz, rozdziela wiernym Komunię świętą, podaje kielich, wygłasza zachęty.
II. PRZEDMIOTY I CZYNNOŚCI, KTÓRE NALEŻY PRZYGOTOWAĆ
257. Oprócz tego, co jest konieczne do sprawowania Mszy pod przewodnictwem biskupa, należy przygotować:
a) Pontyfikał z tekstami Obrzędów święceń;
b) ornaty dla każdego z kandydatów na prezbiterów; stuły i dalmatyki dla poszczególnych kandydatów na diakonów;
c) płócienny gremiał;
d) krzyżmo święte;
e) to, co konieczne do umycia rąk biskupa i wyświęconych prezbiterów.
258. Święcenia z zasady winny się odbywać przy katedrze; jeśli jednak z racji uczestnictwa wiernych jest to konieczne, krzesło dla biskupa należy przygotować przed ołtarzem lub w innym bardziej stosownym miejscu.
Krzesła dla kandydatów do święceń należy tak przygotować, aby wierni dobrze widzieli czynności liturgiczne.
259. Biskup i koncelebrujący prezbiterzy ubierają szaty liturgiczne, jakie im przysługują podczas sprawowania Mszy świętej.
Kandydaci na prezbiterów otrzymują humerał, albę, pasek i stułę w sposób, w jaki noszą ją diakoni; kandydaci na diakonów - humerał, albę i pasek.
Prezbiterzy, którzy kładą ręce na święconych, ale nie koncelebrują, winni być ubrani w albę i stułę lub w nałożoną na sutannę komżę i stułę.
Kolor szat winien odpowiadać sprawowanej Mszy świętej; może też być biały. Można również użyć szat świątecznych lub bardziej okazałych.
|
